Ο μαθητευόμενος μάγος

By Prof. Dr. Emmanouil Gerakios 33º, SGC for Greece.

Η ιστορία του μαθητευόμενου μάγου, όπως την ύμνησε ο Γκαίτε στο ποίημά του Der Zauberlehrling (1797), είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο. Ένας νεαρός μαθητής, θέλοντας να γλιτώσει κόπο, επιχειρεί να μιμηθεί τον Δάσκαλό του και χρησιμοποιεί λίγη από τη δύναμη της μαγείας. Με ξόρκια δανεικά κινεί τις σκούπες και τα δοχεία να κουβαλούν νερό στη δεξαμενή. Στην αρχή όλα φαίνονται να λειτουργούν, ώσπου συνειδητοποιεί πως δεν γνωρίζει πώς να σταματήσει τη διαδικασία. Το νερό ξεχειλίζει, οι σκούπες πληθαίνουν, το χάος κατακλύζει τον χώρο. Και τότε, μόνο η παρέμβαση του Δασκάλου μπορεί να επαναφέρει την τάξη.

Ο ίδιος ο Γκαίτε βάζει τον μαθητευόμενο να αναφωνεί με απόγνωση:

„Die ich rief, die Geister,Werd’ ich nun nicht los.“

«Τα πνεύματα που κάλεσα, δεν μπορώ πια να τα διώξω.»

Η αλληγορία αυτή δεν έμεινε μόνο στη λογοτεχνία. Το 1897, ο Γάλλος συνθέτης Paul Dukas την μελοποίησε σε συμφωνικό έργο που γνώρισε τεράστια επιτυχία. Και το 1940, η Disney το έκανε διάσημο μέσα από την ταινία Fantasia, με τον Μίκυ Μάους στον ρόλο του σαστισμένου μαθητευόμενου. Έτσι, το ποίημα του Γκαίτε συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί γενιές μέσα από διαφορετικές τέχνες.

Αυτή η αλληγορία, που ο Γκαίτε μας προσφέρει με λογοτεχνική δεινότητα και η τέχνη διατήρησε ζωντανή, είναι και βαθιά διδακτική. Στη ζωή – είτε στην πολιτική, είτε στη διοίκηση, είτε στην καθημερινότητα – συναντούμε πολλούς που έμαθαν να δρουν χωρίς να γνωρίζουν τα όρια τους. Δεν ξέρουν πού πρέπει να σταματήσουν, ούτε πώς να αντιμετωπίσουν το απροσδόκητο. Βασίζονται σε γνώση δανεική, που δεν βίωσαν, που δεν εργάστηκαν οι ίδιοι για να την κατακτήσουν. Αυτοί είναι, τελικά, πιο επικίνδυνοι από εκείνους που δεν πράττουν απολύτως τίποτα.

Όταν επιλέγουμε τους «μάγους» μας – τους καθοδηγητές, τους συμβούλους, τους ηγέτες -δεν αρκεί να εντυπωσιαζόμαστε από ένα πρόσκαιρο θετικό αποτέλεσμα. Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι γνωρίζουν όλο το άθλημα ως το τέλος, ότι έχουν περπατήσει τον δρόμο, ότι η γνώση τους είναι βιωματική. Κυρίως, οφείλουμε να αναζητούμε άτομα με εμπειρία και μετριοπάθεια.

Αλλιώς, το εργαστήριο θα βρεθεί γεμάτο νερό, κι εμείς θα κοιτάμε τον αλλόφρονα μαθητευόμενο να στέκει σαστισμένος, ανήμπορος να σταματήσει αυτό που ξεκίνησε.